Geschiedenis
De St. Laurentiuskerk:   een stukje geschiedenis
Toen in 1853, na de Hervorming in de 16e eeuw, de bisschoppelijke hiërarchie werd hersteld, nam de kerkenbouw in Nederland een ongekende vlucht.

Er bestonden op dat moment (1853) in Alkmaar vier zogenaamde Staties (kleine R.K. Kerken). De namen van de oude staties waren: 
St. Laurentius, St. Matthias, St. Dominicus en St. Franciscus. In 1856 werden deze staties bij elkaar gevoegd tot twee Parochies, de St. Laurentiusparochie en St. Dominicusparochie. 

Op de plaats van de Laurentiusstatie, (gebouwd in 1613) hoek Diggelaarsteeg en de Laat, werd de St. Dominicuskerk gebouwd die in 1865 gereed kwam. Deze kerk, evenals onze kerk een schepping van architect Cuijpers, werd in 1985 afgebroken, na een jarenlange leegstand. In de jaren ’70 werd de St. Dominicusparochie opgeheven. 
Voor onze kerk waren belangrijk geweest: de St.  Laurentius statie en de St. Matthiasstatie, - de patroonheiligen van de stad Alkmaar - die samen werden gevoegd tot de St. Laurentiusparochie. De HH Matthiasstatie, gebouwd in 1673, stond in de St. Jacobstraat een straatje naast deze kerk. Gedeeltelijk is onze kerk in de toenmalige tuin van de HH Matthiasstatie gebouwd. Beide staties (Laurentiusstatie en Matthiasstatie) werden na het gereedkomen van onze kerk in 1861 gesloten en later afgebroken. In de grote tuin die bij de laatstgenoemde schuilkerk hoorde verrees de nieuwe Laurentiuskerk; de hoofdingang werd gesitueerd aan een pleintje langs het Verdronkenoord.
Architect van deze kerk was Pierre Cuypers (1827-1921), de bekende bouwmeester die in zijn lange en werkzame leven tientallen katholieke kerken heeft ontworpen, vrijwel alle in neogotische stijl. De Alkmaarse Laurentiuskerk behoort tot zijn vroege werken, en is bovendien zijn eerste kerk in Holland. Aanvankelijk werkte Cuypers vooral in het (katholieke) zuiden van het land. 
Eerst had het toenmalige kerkbestuur nogal een aan tal twijfels en op voorstel van het bestuurslid J.A. van den Bosch besloot men advies in te winnen bij J.A. Alberdingk Thijm (1820-1889), een autoriteit op het gebied van kerkenbouw. Kennelijk was het kerkbestuur onder de indruk van Thijms verhaal, want Cuypers heeft inderdaad de opdracht voor de nieuwe Laurentiuskerk in de wacht gesleept. Op 8 juli 1858 leverde hij een op enkele punten herzien ontwerp in. 

Het oorspronkelijke ontwerp voor de kerk voorzag in een 60 meter hoge westtoren. Hiervan is alleen de onderbouw voltooid. De precieze reden waarom de toren niet is voltooid is niet bekend. Als reden worden wel de bezwaren van protestantse zijde genoemd dat een toren de katholieke kerk hoger zou maken dan de torenloze hervormde Grote Kerk. Een andere mogelijkheid, en waarschijnlijk de juiste, is dat de bouw van de toren vanwege de hoge kosten is gestaakt; de bouw van de kerk werd mede betaald door de overheid en stond onder toezicht van Waterstaat dat vaak geen toestemming gaf voor dure en, in hun ogen, overbodige onderdelen.
Op 20 september 1859 werd de eerste steen gelegd, zo is te lezen op een herinneringssteen in het portaal bij de hoofdingang. Twee jaar later, op 15 oktober 1861, werd de kerk ingewijd door mgr. G.P. Wilmer, de toenmalige bisschop van Haarlem.

In het jaar 1990 werd de kerk gerestaureerd en was gedurende een jaar gesloten. De restauratie kostte ca 2 1⁄2 miljoen gulden. De toenmalige sacristie (links van de Absis) werd uitgebreid met nog eens dezelfde ruimte en werd bestemd voor ontmoetingszaal, waaraan een grote behoefte was. De toen ontstane zaal kreeg de naam: “Matthiaszaal”. De sacristie verhuisde naar de andere zijde van de Absis (rechts). Hier was reeds vanaf de bouw van de kerk een tweede sacristie aanwezig die tot 1990 niet gebruikt werd. 

Op 1 oktober 1998 werd de St. Laurentiusparochie als zelfstandige parochie opgeheven en samengevoegd met een aantal andere binnenstadsparochies van Alkmaar, de HH. Laurentius-Matthiasparochie.
Op 1 januari 2020 vond wederom een samenvoeging van parochieplaats, namelijk die van de St. Laurentius-parochie (in Oudorp) en de Maria-parochie (Alkmaar-noord) tot de nieuwe St. Dominicus-parochie.
Het hart van de stad.

Dr. Jurjen Vis heeft een boek geschreven over de St. Laurentiuskerk in Alkmaar, de kerk die in het hart van de stad staat. Het boek is verschenen in 2011 bij de herdenking van het feit dat de kerk op 15 oktober 1861 werd ingezegend en in gebruik werd genomen.
Dit boek is een geschiedschrijving van de St.-Laurentiuskerk. Een geschiedschrijving omdat immers dé geschiedenis niet bestaat en dus ook nooit achterhaald en beschreven kan worden. Het is het verhaal van het gebouw én de mensen die er gebruik van hebben gemaakt: de priesters en de parochianen. 
meer over dit boek terug
Share by: