Pels-orgel

St. Laurentiuskerk:      het Pels-orgel
Het Pels-orgel, in 1950 gebouwd door de Alkmaarse orgelbouwer Pels en Zn, is een van de belangrijkste elementen van de Sint Laurentiuskerk. Het orgel is een zeer waardevolle herinnering aan de jaren waarin het Alkmaarse bedrijf een van de grootste orgelbouwers in Europa was. De oude orgelbouwers waren onovertroffen in het scheppen van klank, maar het waren ook meesterlijke meubelmakers. Een naam die met recht thuis hoort in de rij van succesvolle ondernemingen die verbonden zijn aan onze stad.

Het orgel is ook een van de grootste van Alkmaar en omgeving. Het orgel heeft drie handklavieren en een voetklavier. Het heeft 37 registers. Het aantal pijpen is 2458. De grootste pijp meet 7 meter en de kleinste 1 cm.
Alkmaar Orgelstad
Niet ten onrechte is Alkmaar in binnen- en buitenland beroemd vanwege zijn orgels. Alkmaar is een echte orgelstad. 
Op negen plaatsen zijn er bijzondere orgels te vinden. Sommigen hebben wereldfaam, zoals het 17e eeuwse hoofdorgel Hagerbeer-Schnitger uit 1645-1725 van de Grote Sint Laurenskerk. In deze kerk bevindt zich bovendien het oudste nog bespeelbare orgel van Nederland: het 16e eeuwse Van Covelens-orgel uit 1511, dus vóór de Tachtigjarige Oorlog en daarmee nog uit de tijd van keizer Karel V. Ook de andere orgels van de kerken in het centrum van Alkmaar, zoals die van de Kapelkerk, dateren uit de periode (ruim) voor 1900. Het hele jaar door zijn er in de stad concerten en concoursen waarbij vaak internationale organisten spelen. Het Pels-orgel vormt een belangrijke aanvulling op de barokke Alkmaarse orgels, temeer daar er andere muziek op gespeeld kan worden dan op de barokke orgels.
De uitzonderlijke vorm van het orgel
Het orgel is gebouwd met een unieke hoefijzervormige hoofdlijn, naar de vorm van het roosvenster met gebrandschilderde ramen, dat de westgevel van de kerk domineert. Oorspronkelijk stond de orgeltribune hier namelijk direct onder. Nadat eerdere orgels niet voldeden, ontwierpen orgelbouwer Pels en Zonen te Alkmaar in 1950 dit nieuwe orgel met een karakteristieke vorm die het genoemde roosvenster aan de onderzijde volgt en het daardoor precies vrijlaat.  
Bijzondere akoestiek

Nog een reden voor verplaatsing was de unieke klank van het orgel. Het instrument is tot stand gekomen in een periode waarin men zich (na de romantische orgels) weer ging baseren op een barokke orgelklank. Wel met behoud van enkele romantisch orgelkenmerken, zoals een zwelkast en het voix celeste-register. 
Hierbij worden zoveel mogelijk instrumenten van een symfonieorkest nagebootst zoals violen, trompetten, bazuinen, hoorns, klarinetten en hobo's. Al deze kenmerken bezit het Pels-orgel. Daarom is het een goede vertegenwoordiger van de zogenaamde ‘orgelbeweging’. 
Op het Pels-orgel kan dan ook andere muziek gespeeld worden dan op de barokke orgels in de Grote Kerk, zoals bv de orgelsymfonie van Saint-Saëns en het stuk “de Carillon de Westminster” van Louis Vierne.
Er vinden regelmatig orgelconcerten plaats in de St. Laurentiuskerk.
Het orgel is onder ander bespeeld door:  
Marianne Habets  -  Erik Jan Eradus  -   John Havelaar  -   Una Cintina (Letland)  -   Roberto Canali (Italië)  -   Walter d’Arcangeli (Italië)  -   Milena Dukanovic (Kroatië)  -   Gianluigi Spaziani (Italië)   -  David Boos (Oostenrijk)   -  Wim Neyboer Bart Vervaart   -  Pieter van Dijk
Monumentale status

Gezien de leeftijd van het Pels-orgel, de maker, de technische karakteristieken en ontstaansgeschiedenis, is de Gemeente Alkmaar voornemens om het orgel een bijzondere status te verlenen. Voorwaarde is echter dat het is terugplaatst op zijn oorspronkelijke plaats. De procedure daartoe is in gang gezet.
terug dispositie van het orgel
Share by: